Vangraam, stootlat en andere onderdelen PCC-car.

 Aanpassingen aan Riess trams.

Het verkrijgen van twee nieuwe PCC-cars van de firma Riess was voor mij aanleiding om al mijn vijf wagens onder handen te nemen. De twee nieuwe wagens waren door Skiptram voor mij bij besteld zonder opdruk en nog niet gemonteerd. Alfred Riess leverde die op de gebruikelijke manier via Kuijpers Hobbyhuis in Utrecht. Skiptram leverde de decals. Dat gaf mij de gelegenheid om een gewenste 1975 variant te maken van een 1200 en een 1300. 

De nieuwe en nog kale 1300 en 1200 naast de al aanwezige 1131.

De nieuwe trams moesten van alle opschriften worden voorzien. 

Maar voor alle trams gold:

1. Decoderinbouw
2. Andere koppelingen
3. Andere vlaggestokhouders
4. Aanpassen vangraam
5. Aanbrengen juiste dakreclame

De aanpassingen aan alle Riess PCC-cars

Over de decoderinbouw heb ik al geschreven in het bericht van Definitieve plek decoders. De frames van de nieuwe wagens waren nu wel voorzien van een "decoderbakje". Dat maakte de inbouw beperkt tot het solderen van de decoderdraden.

Lenz decoders 10310-02 ingebouwd in de frames van de 1200 (boven) en de 1300

De oorspronkelijk aanwezige Riess koppelingen lijken niet op het origineel en zijn te lang. Na enig zoekwerk kwam ik uit bij de Scharfenberg koppeling  (SchaKu) van Harmsen Modelbau. Daarvan heb ik er een serie laten komen en heb deze gelakt in het grijs, uitgezonderd de klep van de contactdoos. Die bleef zwart zoals in 1975. Ik heb de koppelingen voorzien van twee zwarte decoderdraadjes als nabootsing van de kabels.

De 1151 met Harmsen SchaKu (en afgebroken vlaggestokhouder.)

De vlaggestokhouders zijn bij Riess meegeprint in de kap en bestaan uit een soort van rechte hoorntjes op het dak, geen gezicht! En ze braken al af als je er naar keek..... Een nieuwe houder maakte ik uit een stukje messingbuis van 1 mm doorsnede met daarin een stukje gitaarsnaar (een hoge E).

De nieuwe vlaggestokhouders op het dak.

En dan het vangraam! Vangraam? Dat kende ik niet. Ik heb het nagevraagd bij trambestuurder en modeltrambouwer Wes Kraaijeveld (WeKra) en hij schreef mij:

"......Bij HTM noemen we de constructie onder de PCC's en GTL8 inderdaad het vangraam. Wanneer de stootlat wordt geactiveerd (door naar achter te duwen) zal het vangraam naar beneden klappen. Tevens klinkt in de cabine direct het noodsignaal en zal de tram een automatische noodrem maken....."

Riess heeft het vangraam en stootlat gecombineerd op één geëtst messingplaatje. Maar dat is zo kort gemaakt dat het vangraam over de schroef van de koppeling komt. Telkens buigen van het messing resulteert in een breuk. Nu kan je dit messing wel versterken, maar het is beter is om het in twee stukjes te slijpen en wat verder uit elkaar te verlijmen. Ook in de werkelijkheid zit het vangraam verder naar achteren.

Het vangraam is losgeslepen van de stootlat, verstevigd  en meer naar achteren verlijmd.

Dit was dus een veiligheidsconstructie. Vangraam valt naar beneden als de stootlat naar achteren wordt geduwd waardoor voorwerp of persoon niet onder de wielen terecht komt. Weer wat geleerd!

Dan de dakreclame. De keuze van Riess is niet geheel volgens voorbeeld. "Heineken Bier" dakreclame was op de PCC's in Den Haag slechts kort aanwezig, van 1965 tot 1970. "Olga matrassen" tussen 1963 en 1969. Riess levert vaker trams met het nieuwe vignet (na 1973) met de eerste reclame van voor 1973.  

Ik heb gebruik gemaakt van de reclames uit 1975 die Skiptram beschikbaar had.
De 1151 kreeg bij mij de erg veel gebruikte reclame "Histor Verven" omdat de in 1975 aanwezige "Wittebrug-Audi" reclame niet beschikbaar was. De 1131 kreeg wel de in 1975 aanwezige reclame, ook Histor. Bij de 1143 heb ik de "Riva-Opel" reclame niet gewijzigd in het eveneens in 1975 aanwezige Histor. Riva reclame kwam toen in meerdere varianten veel voor. 

Heineken en Olga eraf, Histor erop!

Later meer in een volgend bericht over de 1200 en de 1300.

Groet, Jan

Werken aan de weg in 1:87

Na de aanleg van het spoor ben ik begonnen met de overige infrastructuur. Rijweg, parkeerhavens, trottoirs en halteperrons. Alles zo goed mogelijk zoals het er in 1975 uitzag. Geen moderne prefab elementen in de overpaden, maar straatwerk tussen stukjes groefrail. Geen verlagingen in de trottoirband bij oversteekpunten. Er is sinds die tijd veel veranderd!

 

De modeltrambaan op 14 november 2024.

Het proefstuk was een succes, ik had zin in het grote werk. Maar dat viel niet mee. Op het kleine proefstukje leek het gemakkelijk, maar op langere stukken was er altijd wel iets niet in orde. Zo bleek de tegelverharding van Redutex niet strak in lijn te zijn. Snijden op tegelvoegen was niet mogelijk. Voegen moesten later worden bijgewerkt. Ook het kiezen van de juiste dikte van het karton onder de verhardingen was een aardige opgave.

Grijskarton 1, 1.3 en 2 mm, wit papier 0.1, 0.3 en 0.5 mm.

Tegels mogen slechts ietsje boven de trottoirband uitkomen maar vooral niet er onder. Ook het maken van het gootje was lastig. Het meeste werk zat echter in de hoekstukken van de trottoirbanden. Die heeft Juweela niet in schaal 1:87. Ik heb ze gezaagd uit een roerhoutje van de juiste dikte. Gepruts op de millimeter! Het roerhoutje liet zich met een figuurzaag heel goed zagen.

Een verfroerhoutje als materiaal voor trottoirband hoekstukjes.

Na vastlijmen op de modeltrambaan was het hout nog goed bij te werken. Voor de Haagse langsparkeerhavens had ik alleen 90 graden hoekstukken nodig. 

Banden stellen..... het leek weer werk 😀

Tegelgoot met straatkolkrooster. Gleufjes in het rooster wel overdwars!

Na aanbrengen van de rijbaan bleven nog naden zichtbaar.

Na het aanbrengen van de rijbaanverharding bleek deze toch niet overal glad tegen de goot aan te sluiten. Ik heb die openingen weggewerkt door ze met Koemo "Steinmehl" Weg 15 (0-0.15 mm) op te vullen. Ook ruimtes tussen tegels en hoekbandjes zijn hiermee opgevuld. 

Wegverharding met daarin straatkolk- en inspectieputdeksels van Markenburg.

Voordat de trottoirbanden langs het asfalt gesteld gaan worden is eerst de tramhalte van tegelverharding voorzien. Ook hier was het weer goed meten om goed lijkende hoogtes te krijgen. Uiteindelijk zal de trottoirband langs het halteperron op 14 mm uit hart spoor liggen en 2 mm boven de spoorstaaf uitkomen.

De helling naar het perron over 5 cm lengte met 2 mm hoogteverschil oogt best goed.

In het overpad zijn vooraf kleine stukjes groefrail aangebracht. Deze groefrail is te breed, maar is uiteindelijk maar 0,8 mm breder dan een echte groefrail op schaal. In het voorbeeld heb ik 4,5 tegel tussen de groefrails gezien. Nu liggen liggen er bij mij 4. 

Groefrail door een Minitrix spoorstaaf tegen de Rocoline spoorstaaf te solderen.

Het overpad op 17 november 2024

Wordt vervolgd, Jan

Proefstuk

 

Het proefstuk in tegenlicht.

De afgelopen twee weken stonden in het teken van bestellen, ontvangen en uitproberen. Het leek wel of ik opnieuw alles moest uitvinden. Maar vandaag is deze fase afgerond, zijn keuzes gemaakt en kan de wegenbouw echt beginnen.

Bestrating

Waar vindt je zo echt mogelijk gelijkende bestrating in de schaal 1:87? Het probleem is dat Nederlandse straatstenen vaak kleiner zijn dan in het buitenland. Veel modelbestrating viel af vanwege een onjuiste verhouding. Ook de nu "gestrate" klinkers zijn in 1:76 en dus te groot. Maar het was het beste wat ik vinden kon. Laserwerk vond ik voor bestrating te vlak. Alleen bij de goottegel, in werkelijkheid zonder vellingkanten, heb ik voor laserwerk gekozen. 

Dit beeld had ik voor ogen!

De gekozen materialen:

Trottoirbanden: Juweela 2854 (moeilijk te vinden!)
Asfalt: grijs karton 2 mm, geschilderd met Humbrol 64 en lichtjes geschuurd met korrel 400.
Tegelgoot: Markenburg 03BSV06-AC.
Straatkolkdeksel: Markenburg 03 BSV11-AD.
Straatklinkers in elleboogverband: Redutex 076AE113
Tegels: Redutex 087CC111

Vooral de tegels waren voor mij een verrassing, Ik heb duidelijk de Nederlandse modeltreinmarkt (en de berichten hierover) niet gevolgd. De tegels zijn exact op schaal en al in de juiste kleurstelling. Dat laatste geldt ook voor de straatklinkers, maar deze zijn wel wat groot, in 1:76.
De verhardingen van Redutex zijn uit flexibele kunststof en voorzien van zelfklevende folie. Het is een Spaans fabricaat en waren verkrijgbaar bij PeArt. Op een Belgisch forum sprak men over een lichte krimp (1 mm) na verloop van tijd. Niet te krap bemeten dus.

De verhardingen liggen op een gebruikelijke helling, het asfalt onder 2%, de stoep bijna vlak.

Ik kies voor een goot van 1 rij tegels. Het geeft in model een strakker beeld in vergelijking met een lastig te maken molgoot. Het lijkt op de in Den Haag veel gebruikte goot van 1 rij overdwars gestrate brede klinkers.

Zand

Vallejo Earth Texture

(foto met daglicht, onbewerkt)

Ik had nog een vraag: Hoe krijg ik in schaal 1:87 zand met een natuurlijke uitstraling? In de modelspoorhandel is grind genoeg, maar zand nauwelijks te krijgen. Koemo heeft grijs "Steinmehl", maar bij het verven daarvan verdwijnt vaak de mooie structuur. Ik las positieve berichten over Vallejo Diorama FX (Earth Texture) en heb twee potjes aangeschaft, dessert sand 26.217 en dark earth 26.218.  

Het materiaal smeert als een dunne pindakaas. Je kan het opbrengen met een plamuurmesje of een stugge kwast. Het kan uitgevlakt worden met een normaal kwastje en beetje (!) water. Het is geen vulmateriaal, ik zie het meer als een structuurverf. Ik had vooraf al wel grind tussen de dwarsliggers verlijmd, maar ik had dat hoger moeten aanvullen tot aan de dwarsliggerranden. Bij  het opdrogen klinkt het Vallejo materiaal in, vooral als het te nat is opgebracht. Ondergrond en oneffenheden zijn dan weer zichtbaar.

Mijn oordeel: Het ziet er echt uit als zand/grond! De donkere gedeeltes zijn bij mij bedoeld voor plantsoenondergrond of gras. De gele kleur werd te fel, vooral onder kunstlicht.

 

Naschrift van 19 november 2024:

Met sterk verdunde Vallejo Model Color is de kleur (na lang drogen) goed bij te werken zonder dat de structuur verdwijnt. 
Op de donkere grond kan met een licht verdunde houtlijm groen worden aangebracht, ik werk het liefst met Woodlands T45.

Het zand is bijgewerkt met Vallejo Model Color 70.990 (light grey).

Op de rails nog een stukje met de oorspronkelijke gele kleur.

Zo is de structuurverf van Vallejo bij te werken met elke gewenst kleur. Beter is om direct al een goede basis te krijgen. Ik ga voor de "Haagse zandbak" de volgende menging gebruiken:

74 % Vallejo 26.215 (grey sand) als basis

21 % Vallejo 26.217 (dessert sand) voor de kleur geel

4   % Vallejo 26.218 (dark earth) om het mengsel iets donkerder te maken

1   % Vallejo 26.219 (brown earth) voor de kleur rood, slechts een puntje toevoegen!

Groefrail

Ik heb het proefstuk ook gebruikt voor een eerste proefje met groefrail. Ik heb een Minitrix railstaafje tegen de Rocoline rails gesoldeerd. Het resultaat is bruikbaar, maar geeft in vergelijk met de werkelijkheid een (te) brede rail. Dat kan ook niet anders, want de dikke H0 wieltjes met veel speling hebben dit nodig. Ik ga dan ook alleen groefrail aanbrengen bij de wegkruisingen.

Links de groefrail, rechts de standaard rail.

En dan:

Het begin van de eerste zelf te bouwen bovenleidingmast is er!

Later meer hierover.

Met groet, Jan