De bouw

Pagina gewijzigd op 6 oktober 2024.

Tafelbouw

De bouw van de modeltrambaan is op 1 september 2024 gestart. Ik moest gebruik maken van de bestaande tafel van een RhB diorama. Anders had ik voor deze plek in de woonkamer geen aanlegvergunning verkregen 😉

De leeggemaakte oude tafel in de woonkamer.

De achtergrondwand heeft weer een nieuw laagje blauw gekregen.

Kleur: Karwei IG PS-1198

Daarmee lag ook de afmeting vast op 298 x 70 cm.  Het voorlopige ontwerp voor de trambaan:

Voorlopig ontwerp van 29 september 2024

Ik werk al 50 jaar met 12 mm hardhout multiplex op een open raamwerk van vuren latten. Daarmee heb ik goede ervaringen. Werken met populierenhout in het verleden gaf doorbuigingen. Op het multiplex wordt 4 mm kurk verlijmd voor geluidwering. De rail wordt op het kurk verlijmd zonder spijkertjes of schroeven. 

Tijdens de bouw op 8 september 2024.

Op de diorama tafel zijn twee raamwerken gezet die de basis vormen voor twee afneembare tafels. De twee tafels hebben aan de zijkant voor het uitnemen voldoende speling. De volgende foto laat zien hoe de verbindingen gemaakt zijn.

Ik wilde tenminste 8 cm hoogteverschil tussen het bovenste niveau en de onderliggende keerlus. Tijdens de bouw is dat 8,8 cm geworden, twee maal de dikte van een 44 mm lat. Het hellingspercentage in de helling tussen onder- en bovenlaag is daardoor 3,5% geworden. 

De keerlus op de onderlaag blijft bereikbaar door de ronde opening.

Het multiplex wordt gelijmd en vastgeschroefd op horizontale balkjes 18 x 44 mm.

In het midden van de verdekte keerlus is nog een extra steunpunt gemaakt.

De overgang tussen de 3,5 % helling en beide horizontale delen verloopt vloeiend.

Kleur panelen voorzijde: RAL 2009. Foto van 16 september 2024.

De panelen aan de voorzijde van de tafel zijn afneembaar. De panelen hebben balkjes 18 x 18 mm die in de horizontale openingen van de tafel schuiven. Daarna wordt een paneel met klemplaatjes aan de binnenzijde vastgezet.

De twee afneembare tafels zijn met plaatjes gefixeerd, zowel onderling en ook met de oude tafel.

Railkeuze

Ik heb gekozen voor standaard Rocoline rail met 2,1 mm spoorstaafhoogte. De railbouw is gestart in de later overdekte keerlus. Hier is een standaard Roco R1 boog gelegd met 2,5 mm spoorstaafhoogte. Die was al jaren nier meer verkrijgbaar, maar wel tweedehands via internet. Ik ontving voldoende ongebruikte rails uit zowel Nederland als Duitsland. R1 heeft een boogstraal van van 25 cm.

 

Rocoline (2,1 mm railstaafhoogte) met een boog oudere R1 (2,5 mm railstaafhoogte).

Overal waar de 2,5 mm railstaafjes aansluiten op de 2,1 mm railstaafjes zijn de railverbindingen Roco 42612 gebruikt. Dat gaat goed, soms is er iets bij te slijpen en ik heb een 0,4 mm karton onder de 2,1 mm rail gelegd.

Spoorafstand

 

Bij toepassing van het huidige profiel van vrije ruimte (Randstadrail 2024) bij het grote voorbeeld moet er voor de tram in schaal 1:87 vrij blijven:

Rechtstand: 1,8 cm uit hart spoor (hart op hart, h.o.h. : 3,6 cm)

Binnenboog R=25 cm : 2,2 cm uit hart spoor.

Buitenboog: R=25 cm : 2,4 cm uit hart spoor (h.o.h. : 4,6 cm)

Bij een hart op hart afstand van 4 cm is op rechtstanden nog een bovenleidingmast in het midden mogelijk. In bogen zonder mast in het midden moet de h.o.h. afstand 4,6 cm zijn volgens bovenstaande norm.

Ik heb op de modeltrambaan 4,5 cm hart op hart aangehouden, ook in de bogen. Dat is voor de trams uit 1975 ruim voldoende. In de scherpe bogen komen de masten aan de buitenzijde van de spoorbaan te staan. In het schaduwstation zijn ruimere spoorafstanden door de Roco-geometrie. In de zichtbare eindlus is een spoorafstand van 6,5 cm gebruikt vanwege de daar aanwezige eindhalte. 

Binnenboog: Roco R1 (2,5 mm spoorstaaf) boogstraal 25 cm.

Buitenboog: Flexrail RocoLine (2,1 mm spoorstaaf) boogstraal 29,5 cm.

De Flexrail ligt ingeklemd tussen vastgelijmd grijs karton van 2 mm dikte. Daarmee is de verschuiven uitgesloten. Het grijze karton zou later toch nodig zijn voor opvulling. Alle rails zijn gelijmd op kurk met alleslijm van Bison.

Voorbuigen van Flexrail

Op bovenstaande foto is de buitenboog uit flexrail gebogen en tussen het karton gelijmd. In de later zichtbare eindlus zijn veel isolatiepunten en stroomaansluitingen. Niet voorgebogen rail heeft de neiging om steeds weer recht te springen. Dat is bij kunststof isolatielassen ongewenst. Ik ontkwam niet aan het voorbuigen en dat viel uiteindelijk reuze mee! heb de spoorstaven losgehaald en afzonderlijk voorgebogen op de volgende manier:

Flexrail voorbuigen naar een boogstraal van 29,5 cm.

Trek de spoorstaaf redelijk snel langs vooraf gemonteerde schroeven zoals rechtsonder op de foto. Afhankelijk van de gewenste boogstraal steeds een volgend schroefje pakken. Dat is even uitproberen. Zoals het korte spoorstaafje op de foto ligt bleek voldoende. De voorgebogen grote bogen liggen op de foto klaar voor montage. Zo kan de rails doorgeslepen worden zonder dat de railstaaf weer terugbuigt. Na het aanbrengen van de dwarsliggers met daartussen de isolatielassen en aansluitingen kan de rail op de gebruikelijke wijze worden verlijmd.

Zo had ook de boogstraal van 25 cm gemaakt kunnen worden. Maar het verwerken van de standaardboogjes was wel zo gemakkelijk!